Fiddler on the roof - If I were a rich man
"ویولن زنی روی بام، احمقانه به نظر میآد، نه؟ ولی اینجا، در دهکدۀ کوچک آناتِوکا، میتونی بگی هر کدوم از ما یه ویولن زن روی بامه که سعی میکنه نغمۀ ساده و دلنشینی بنوازه بدون اونکه گردنشو بشکنه. آسون نیست. ممکنه بپرسین "اگه این کار انقدر خطرناکه چرا ما اون بالا میمونیم؟" خوب، ما میمونیم چون آناتِوکا خونۀ ماست. میپرسین پس چه جوری تعادلمونو حفظ میکنیم؟ جوابش یک کلمه است: سُنَت."
ویولن زن روی بام فیلم موزیکالی است که بر اساس داستانی از شالوم عَلِیخِم (1859-1916) نویسندۀ یهودی روسی ساخته شده. داستان فیلم در سالهای قبل از انقلاب روسیه در دهکدهای به نام آناتِوکا اتفاق میافتد.
قهرمان داستان شیرفروش دورهگردی است به نام تِویه (به عبری توویا) که همسری به نام گُلدا و پنج دختر دارد. ازدواج سه دختر اولش او را از نزدیک با تضاد بین سنت و تجددگرایی آشنا میکند. داستان آنجا به پایان میرسد که تزار دستور میدهد یهودیها ظرف سه روز دار و ندارشان را بفروشند و منطقه را ترک کنند.
شالوم علیخم این داستان را با گوشۀ چشمی به پوگرومهایی(آزار و قتل عام) که آن زمان در روسیه یهودیهای زیادی را وادار به مهاجرت از روسیه به امریکا، اروپا و "سرزمین مقدس" کرد، نوشته است.
فیلم در سال 1971 به کارگردانی نورمن جویسون ساخته میشود. نقش اصلی را بازیگر معروف اسرائیلی "حَییم تُپُل" که در آن زمان بیش از 36 سال نداشته بازی میکند. تپل برای این نقش جایزۀ گلدن گلوبس را دریافت میکند و نامزد دریافت اُسکار میشود. آهنگساز افسانهای "جان ویلیامز" هم اولین اسکار از 5 اسکارش را برای تنظیم و رهبری موسیقی متن این فیلم دریافت میکند. ویولن زن نابغه "آیزاک اشترن" قطعات ویولن را نواختهاست.
دوبلۀ فارسی ویولن زن پیش از انقلاب در سینماهای ایران پخش شده و با استقبال زیادی رو به رو میشود. تأثیرش به حدی بوده که کتبالو نوشته : "وقتی مامانم داشته از خواب بعد از به دنیا آمدن من بیدار می شده این آهنگ دائم توی ذهنش میچرخیده"
این فیلم و سلطان قلبها دو فیلم محبوب مادربزرگ مرحوم من هم بودند. (لینک دادن به مادر بزرگ مرحوم هم عالمی داردها!)
اجراهای متفاوت از نمایش موزیکال ویولن زن هر سال در نقاط مختلف جهان برگزار میشود، چندی پیش نمونۀ ژاپنیاش را دیدم که خیلی بامزه بود.
فایلهای صوتی"خورشید طلوع میکند، خورشید غروب میکند"، "اگر ثروتمند بودم"، "دلال محبت"، "مقدمه و تیتراژ" و "آشیانه" از فریدون فرخزاد و تعدادی کلیپ + و + و + و + از فیلم را تقدیم به شما میکنم.
شبات شالوم